Honden hebben nog vrijwel dezelfde lichaamstaal als wolven. De lichaamstaal bij wolven is makkelijk te “lezen”, d.w.z. uit zijn lichaamshouding en mimiek kunnen we goed opmaken wat de wolf bedoelt.
Zij hebben van nature staande oren, die alle kanten opdraaien en een lange staart. Verder hebben zij grote sprekende ogen en veel mimiek. Ze hebben een dikke maar korte vacht waardoor we gedragingen zoals b.v. het optrekken van de lippen goed kunnen zien.
Door het fokken van speciale rassen heeft de mens veel slechter “leesbare” honden gecreëerd. Denk hierbij b.v. aan het couperen van de oren en staart. Verder zijn er rassen met zeer lange haren die veel mimiek verdoezelen, aangezien de hond met zijn hele lijf communiceert.
Wat is nu gedrag? Onder gedrag verstaan we de handelingen die de hond verricht o.i.v. prikkels die zowel van binnenuit als van buitenaf kunnen komen. De hond kent zeer veel gedragingen, enkele daarvan zijn: dominant gedrag, onderdanig gedrag, angst gedrag, en agressie.
Het lichaam
Rechte poten, lichaam rechtop, of langzame beweging voorwaarts met stijve poten
Ik ben hier de baas. Daag je me soms uit? Een actief agressief gebaar van een dominante hond die zijn leiderschap wil bevestigen.
Lichaam enigszins naar voor gebogen en de voeten staan schrap
Ik accepteer jouw uitdaging en ben klaar om te vechten! Een reactie op een bedreiging, of de reactie op de weigering van een andere hond om ruimte te maken; agressie zal volgen.
Opgezette haren op de schouders en de rug
Je bent te ver gegaan! Je mag kiezen: onmiddellijk ophouden, vechten of wegwezen! Elk moment kan er een aanval plaatsvinden.
Opgezette haren, alleen op de schouders
Je maakt me zenuwachtig. Dwing me niet tot vechten. Ik vind dit niet prettig. De hond denkt dat hij gedwongen wordt om te vechten.
Hond maakt zich kleiner of kruipt in elkaar terwijl hij opkijkt
Laten we geen ruzie maken. Ik accepteer dat jij een hogere positie hebt dan ik. Een actief onderworpen gebaar om de andere gerust te stellen.
Duwen met de snuit
Jij bent mijn leider. Negeer mij alsjeblieft niet. Ik wil graag … Ongeveer hetzelfde als likken, maar niet zo onderworpen. Kan ook gebruikt worden om iets te vragen.
Hond gaat zitten terwijl hij door een andere wordt benaderd; laat zich besnuffelen
Wij zijn bijna gelijken, dus laten we verstandig zijn en niet vechten. Een klein vredelievend gebaar.
Hij rolt zich op zijn zij, stelt keel en buik bloot en verbreekt het oogcontact volledig
Ik accepteer jouw autoriteit en vorm geen bedreiging. Passieve onderworpenheid; het hondse gebaar voor knielen.
Botsen met de schouder
Ik sta hoger in rang en jij gaat voor mij aan de kant wanneer ik eraan kom. Een tamelijk agressieve bevestiging van relatieve sociale dominantie.
De hond houdt één voorpoot enigszins omhoog
Ik ben een beetje bang en maak mij zorgen. Teken van onzekerheid en gematigde spanning.
Hij rolt zich op de grond en wrijft met zijn rug en schouders over de grond (soms ook met de neus)
Ik ben tevreden en alles is ok.. Een ritueel dat vaak plaatsvindt wanneer er iets plezierigs is gebeurd.
Zakt door zijn voorpoten op de grond, achterlichaam en staart omhoog
Laten we spelen. Sorry, ik wou je niet laten schrikken! Dit is gewoon voor de lol Normale uitnodiging om te spelen.
Oogsignalen
Rechtstreeks in de ogen kijken
Ik daag jou uit! Hou daar onmiddellijk mee op! Ik ben hier de baas, dus wegwezen jij. Een actief dominant-agressief signaal, doorgaans van een zelfverzekerde hond die een conflict met een andere hond heeft.
Ogen afgewend om rechtstreeks oogcontact te vermijden
Ik zoek geen moeilijkheden! Ik accepteer het feit dat jij hier de baas bent! Een gebaar van onderworpenheid, met een ondertoon van angst.
Knipperen
Goed, laten we eens zien of we de confrontatie kunnen vermijden. Van mij heb je niets te vrezen. Het knipperen voegt een vredelievend gebaar toe aan het dreigende staren en verlaagt het niveau van confrontatie zonder al te veel gezichtsverlies.
Oorsignalen
Opstaande oren of enigszins naar voren gericht. Wat is dat? Teken van alertheid.
Oren duidelijk naar voren gericht met ontblote tanden en gerimpelde neus
Kijk goed uit wat je doet! Ik ben klaar om te vechten. De actieve, agressieve uitdaging van een dominante en zelfverzekerde hond
Oren plat naar achter met ontblote tanden en gerimpelde neus
Ik ben bang, maar ik zal mezelf verdedigen als jij mij probeert pijn te doen Een angstig-agressief gebaar van een niet-dominante hond die zich bedreigd voelt
Oren plat naar achter maar de tanden zijn niet zichtbaar, glad voorhoofd, lage lichaamshouding
Ik accepteer jou als mijn sterke leider. Ik weet dat jij me geen pijn doet, want ik vorm geen bedreiging voor jou. Een gebaar van onderworpenheid en vredelievendheid
Oren naar achter met de staart omhoog, knipperende ogen en ontspannen open mond
Hallo! Volgens mij gaan we samen pret maken Een vriendelijk gebaar, vaak gevolgd door wederzijds besnuffelen of uitnodiging om te spelen
Oren een beetje naar achter en naar opzij
Ik maak me zorgen om wat mij te wachten staat. Ik vind dit niet leuk. Ik kan gaan vechten of er vandoor gaan Een teken van spanning of opwinding; kan snel leiden tot agressie of angst, afhankelijk van de ontwikkeling van de situatie.
Oren snel naar achter en naar voor bewegen
Ik neem de situatie even in ogenschouw, dus maak je niet druk om mij Een onderworpen vredelievend gebaar van een hond die afwachtend is en niet zeker van zichzelf.
Staartsignalen
Staart horizontaal, van de hond af wijzend, maar niet stijf
Daar zou wel eens iets interessants kunnen gebeuren. Teken van ontspannen alertheid.
Staart wijst recht naar achter
Laten we eens zien wie hier de baas is. Voorzichtig begroetingsritueel en gematigde uitdaging van een onbekende.
Staart omhoog en over de rug krullend
Ik ben hier de baas en iedereen weet dat. Zelfverzekerd signaal van een dominante hond.
Staart lager dan horizontaal, maar tamelijk ver van de achterpoten verwijderd, soms ontspannen kwispelend
Alles is in orde. Ik voel me lekker. Normaal beeld van een hond die zich nergens druk over maakt.
Staart laag, vlak bij de achterbenen, achterpoten recht, lichaam rechtop
Ik voel me niet lekker. Ik ben een beetje depressief. Teken van fysieke of psychische malaise of ongemak.
Staart laag, vlak bij de achterpoten, lage lichaamshouding door gebogen achterpoten.
Ik voel me een beetje onzeker. Teken van sociale angst en gematigde onderworpenheid.
Staart tussen de poten
Ik ben bang. Doe me geen pijn. Onderworpen gebaar en een teken van angst en onderdanigheid.
Opgezette haren op de staart
Ik daag jou uit!. Dit staartsignaal voegt een element van dreiging toe aan andere staartsignalen.
Opgezette haren op het puntje van de staart
Ik sta een beetje onder druk. Dit staartsignaal voegt een element van angst toe aan andere staartsignalen.
Een knik of scherpe buiging in de staart
Als het moet laat ik jou wel eventjes zien wie hier de baas is. Dit staartsignaal voegt een element van onmiddellijke dreiging en dominantie toe aan andere staartsignalen.
Zwak kwispelen
Jij vindt mij toch lief? Ik ben hier hoor! Een enigszins aarzelend onderworpen gebaar.
Breeduit kwispelen, zonder het lichaam te verlagen of de heupen heen en weer bewegen
Ik vind jou aardig. Laten we vriendjes zijn. Een vriendelijk gebaar, zonder sociale dominantie, wordt vaak gezien tijdens het spelen.
Breeduit kwispelen, waardoor de heupen heen en weer worden bewogen
Jij bent mijn roedelleider en ik volg jou overal. Een teken van respect. De hond voelt zich niet bedreigd, maar accepteert zijn lagere positie.
Langzaam kwispelen met tamelijk laag gedragen staart
Ik begrijp het niet helemaal. Een signaal van besluiteloosheid of verwarring omtrent hetgeen er van de hond verwacht wordt.
Gelaatsuitdrukkingen
Mond ontspannen en enigszins open, de tong kan zichtbaar zijn en over de ondertanden hangen
Ik ben tevreden en ontspannen. Deze uitdrukking benadert de menselijk glimlach het meest.
Mond gesloten, de tong of tanden zijn niet zichtbaar, de hond kijkt in een bepaalde richting en is enigszins naar voor gebogen
Dit is interessant. Ik vraag mij af wat daar aan de hand is. Een teken van aandacht of interesse.
De bovenlip is opgetrokken om enkele tanden te ontbloten waarbij de mond nog steeds tamelijk gesloten is
Ga weg! Je ergert mij! Eerste teken van ergernis of bedreiging; kan gepaard gaan met een laag grommen.
De bovenlip is opgetrokken om de tanden goed te laten zien; wat rimpels op de neus en de mond is gedeeltelijk open
Wanneer je mij ertoe dwingt of iets doet wat ik als bedreigend ervaar zal ik gaan vechten Actieve agressieve reactie, mogelijk het gevolg van angst of een bevestiging van sociale dominantie.
De bovenlip is opgetrokken en niet alleen de tanden maar ook het tandvlees is ontbloot met zichtbare rimpels op de neus
Wegwezen jij, anders is het niet te best. Hoog niveau van actieve agressie. Wanneer de andere hem geen ruimte geeft, zal deze hond gaan aanvallen.
Geeuwen
Ik ben een beetje gespannen. Teken van spanning of opwinding. Kan ook gebruikt worden als afleidingssignaal om een dreiging af te wenden.
Likken van het gezicht van een persoon of een andere hond
Ik ben jouw vriend en erken jouw leiderschap. Ik heb honger. Heb jij een lekker hapje voor me? Een vredelievend gebaar van een onderworpen hond. Tevens een verzoek om voedsel.
Likken van de eigen lippen (of in het luchtledige)
Ik buig voor jouw autoriteit en hoop dat je mij geen pijn zult doen. Een buitengewoon vredelievend gebaar.
Wat bedoelt een blaffende hond?
Blaffen in snelle reeksen van drie of vier, met pauzes ertussen op een normale toonhoogte
Allemaal verzamelen. Ik vermoed dat er iets aan de hand is. Waarschuwing, eerder belangstellend dan alarmerend.
Snel blaffen, normale toonhoogte
Roep de roedel! Iemand betreedt ons territorium. We moeten wellicht in actie komen. Normaal alarmerend blaffen. De hond is alert, maar niet bang. Wordt veroorzaakt door het naderen van een onbekende of een onverwachte gebeurtenis, langer aanhoudend dan het onderbroken blaffen van hierboven beschreven.
Voor tdurend blaffen, maar een beetje langzamer en op een lagere toonhoogte
De indringer (het gevaar) is zeer dichtbij. Volgens mij is dit de vijand. Maak je klaar om jezelf te verdedigen! De hond begint onrustig te worden en voelt zich duidelijk bedreigd.
Een verlengde reeks blaffen, met gematigde tot lange intervallen
Is daar iemand? Ik ben eenzaam en heb behoefte aan gezelschap. Doorgaans veroorzaakt door sociale isolatie of opsluiting.
Een of twee scherpe, korte blaffen, op normale toon of hogere toon
Hallo! Ik zie je. Typisch begroetings- of herkenningssignaal, veroorzaakt door de aankomst of aanblik van een bekend persoon.
Enkele scherpe korte blaf op lage tot halfhoge toonhoogte
Ophouden! Ga weg! Geërgerd blaffen, bv wanneer hij in zijn slaap gestoord wordt.
Enkel, gematigd luide scherpe, korte blaf op een hogere toon
Wat is dit? Hé?. Signaal van verrassing of schrik.
Enkele weloverwogen blaf, en niet zo scherp of kort als de vorige
Kom hier … Aangeleerde vorm van communicatie, om een menselijk reactie te bewerk- stelligen, zoals het openen van een deur, honger hebben, enz…
Stotterblaf en toonhoogte opgaand blaffen
Laten we gaan spelen! Doorgaans gepaard gaand met voorbenen plat op de grond en achterlijf omhoog, als een uitnodiging om te gaan spelen.
In toonhoogte opgaand blaffen
Dat is leuk! Vooruit, we gaan! Opgewondenheid tijdens het spelen of bij het vooruitzicht op een leuk spel.
Zacht grommen, lage toon (lijkt uit de borstkas te komen)
Ga weg! Kijk uit, jij! Van een dominante hond die geërgerd is of eist dat anderen uit zijn buurt blijven.
Gromblaf op een lage toon zoals Grrr-waf
Ik ben kwaad en als je er mij toe dwingt, val ik aan! Verzamelen, we moeten ons verdedigen. Een enigszins minder dominant signaal van ergernis, met de suggestie dat de hulp van de roedelgenoten op prijs zou gesteld worden.
Gromblaf op een halfhoge toon en hogere toon
Je maakt me bang, maar als het moet zal ik me zeker verdedigen. Een dreiging van een onzekere hond die agressie zal gebruiken wanneer hij zich daartoe gedwongen ziet.
In toonhoogte rijzend en dalend grommen
Ik ben doodsbenauwd! Als je in mijn buurt komt, kan ik gaan vechten of er vandoor gaan. Het angstig-agressieve geluid van een zeer onzekere hond.
Huilen (vaak sonoor en langgerekt)
Ik ben hier! Dit is mijn territorium. Ik hoor je huilen! Honden gebruiken dit om hun aan- wezigheid aan te kondigen, om op afstand te kunnen socialiseren en om hun territorium af te bakenen. Hoewel dit geluid in het menselijk gehoor vrij triest klinkt, is de hond tamelijk tevreden.
Blafhuil
Ik ben alleen en maak mij zorgen. Waarom komt er niemand om mij gezelschap te houden? Het droevige geluid van een hond die eenzaam is en vreest dat niemand op zijn noodkreet zal reageren. Janken dat stijgt in toonhoogte aan het einde van het geluid. Ik wil iets. Ik heb iets nodig. Een verzoek of smeekbede om iets.
Janken dat daalt in toonhoogte aan het eind van het geluid
Vooruit, laat me niet langer wachten. Opwinding vanwege het vooruitzicht op iets.
Jammerjodel (klinks als jowel-jowel-jowel) of huilgeeuw (klinkt als hhoeoeoeoe-ahhoe-oeoe)
Ik ben opgewonden! Dit is fantastisch! Signalen van plezier, vanwege het vooruitzicht op iets leuks.
Een zacht jankende hond
Ik heb pijn. Ik ben echt heel bang. Een geluid van angst en passieve onderworpenheid.
Enkele kef
Au! Reactie op een plotselinge pijn.
Een gillende hond
Help! Ik denk dat ik doodga. Een teken van pijn en paniek van een hond die vreest voor zijn leven.
Een hijgende hond
Ik ben zover! Wanneer beginnen we? Dit is ongelooflijk! Dit is spannend. Is er iets mis? Geluid veroorzaakt door spanning, opwinding of het vooruitzicht op iets opwindend. dit kan gepaard gaan met natte pootafdrukken.
Een zuchtende hond
Ik ben gelukkig en ga hier even lekker liggen. Ik geef het op en ben een beetje depressief. Teken van emotie, ter beëindiging van een actie. Wanneer die actie lonend is geweest, is het een teken van tevredenheid. Zo niet, is het een teken van berusting.