Wat is een clicker en wat is het doel ervan

Een clicker is een niet meer weg te denken hulpmiddel in de hedendaagse training van honden.

Er wordt zelfs gesproken over “clickertraining”.

Maar wat is nu eigenlijk een clicker en wat is doel ervan?

Een clicker is een hulpmiddel bij het trainen van honden (dieren), niet meer en niet minder.

Om het gebruik ervan te begrijpen moet u eerst weten hoe een hond leert, en hoe er getraind kan worden.

In het kort zijn er twee belangrijke leermethodes. De zogenoemde klassieke conditionering en de operante conditionering.

Opperante conditionering betekent dat de hond leert van de aangename of onaangename gevolgen van zijn gedrag. Een clicker wordt gebruikt als hulpmiddel bij de operante conditionering.

Het geluid van de clicker wordt voor de hond het signaal dat aangeeft dat u het gedrag wat hij op dat moment vertoont beloont. Met de clicker kan er een betere timing van de beloning bereikt worden, waardoor de hond sneller begrijpt wat u van hem wilt.

Beloning

Wanneer een hond een beloning ontvangt voor een bepaald gedrag, dan zal hij dat gedrag gaan herhalen. Hij werd er immers voor beloond, het gedrag levende hem iets op.

Wanneer u met uw hond aan het trainen bent, en u geeft hem wat lekkers wanneer hij het gevraagde gedrag vertoont, dan ervaart uw hond het krijgen van iets lekkers als een beloning voor zijn gedrag.

Uw hond zal de volgende keer het gedrag weer willen vertonen. De beloning bekrachtigt, versterkt, het gedrag.

Vandaar dat de beloning ook wel bekrachtiger wordt genoemd.

Timing

Een hond ervaart het lekkers als beloning voor het gedrag dat hij vertoonde op het moment dat hij het lekkers kreeg.

Een voorbeeld: u traint met een jonge hond de oefening “af”. U lokt het afgaan uit en op het moment dat hij ligt, beloont u hem. U hond zal dan begrijpen dat hij voor het liggen beloond is.

Vaak zult u echter merken dat er tussen het gaan liggen van uw hond en het geven van het lekkers enige tijd zit. In die tussentijd kan uw hond alweer overeind gekomen zijn of gaan zitten.

Wanneer u op dat moment het lekkers geeft, ervaart hij dat als beloning voor het overeind komen of zitten. Uw bedoeling was echter om het liggen te bekrachtigen.

Op zulke momenten is de clicker een uitkomst. Door te clicken op het moment dat uw hond gaat liggen, het moment dat hij met z’n buik de grond raakt, geeft u aan uw hond aan dat dát het gedrag is waarvoor u beloont.

Door de clicker te gebruiken kunt u dus beter timen. U kunt exact op het juiste moment belonen. Bij het aanleren van nieuw gedrag is dat vaak erg handig. Daarbij kan het de training ook versnellen.

Natuurlijk moet u uw hond wel eerst leren wat het geluid van de clicker betekent.

De betekenis van de clicker

Zoals hierboven beschreven staat kan een beloning als bekrachtiging werken voor een bepaald gedrag.

De hond raakt gemotiveerd om het gevraagde gedrag te vertonen omdat hij dan wat lekkers kan verdienen. Hij weet dat als u met hem gaat trainen dat er dan lekkers te behalen valt.

In het voorbeeld dat hierboven omschreven staat volgt het geluid van de clicker direct op het gevraagde gedrag. Daarna komt de daadwerkelijke beloning.

Het geluid van de clicker kondigt de komst van een beloning aan. Het geluid van de clicker betekent dus dat er iets lekkers aankomt. Click = lekkers. Dit moet uw hond eerst weten.

U moet de clicker dan ook eerst bij uw hond aanleren alvorens u hem kunt gebruiken. Dit doet u door geen gedrag van uw hond te vragen, maar gewoon het geluid van de clicker te laten horen. Direct daarna geeft u uw hond wat lekkers.

Gebruik kleine stukjes, anders krijgt hij te veel voer. U herhaalt dit een keer of tien. Click, lekkers, click, lekkers, enz. dan stopt u.

Op een ander moment doet u het weer. Click, lekkers, click, lekkers enz. U doet dat een aantal keer per dag. Liever meerdere keren een korte tijd, dan een paar keer een lange tijd.

Belangrijk is ook dat u het steeds op een andere plats doet. In de kamer, in de keuken, in de gang, in de tuin, tijdens de wandeling, in de auto, enz. uw hond moet leren dat de click altijd en overal hetzelfde betekent.

Namelijk, lekkers!

U blijft dit een aantal dagen doen, totdat u merkt dat u hond weet dat click, lekkers betekent.

U kunt dit controleren door een keer te clicken op het moment dat uw hond geen aandacht voor u heeft en op enige afstand van u is.

Wanneer uw hond direct en zonder aarzeling naar u toekomt na het horen van de clicker om het lekkers in ontvangst te nemen, dan heeft uw hond begrepen dat het geluid van de clicker hetzelfde betekent als het krijgen van lekkers.

Het geluid van de clicker heeft nu dezelfde waarde gekregen als het lekkers.

Toepassen

Nadat uw hond de clicker heeft leren kennen, kunt u de clicker gaan toepassen bij elk gedrag dat u uw hond wil aanleren. Zit, af, hier, enz.

Let hierbij op het volgende: u clickt pas wanneer uw hond datgene doet wat u wilt.

Nádat u geclickt heeft pakt u het lekkers uit uw zak of uit een daarvoor geschikt heuptasje.

Let op dat u het lekkers niet al in uw hand heeft!

Positieve bekrachtiging

De training die u toepast zoals hierboven staat beschreven wordt vaak “clickertraining” genoemd. In feite is dat onjuist.

De methode die u toepast is een training op basis van “positieve bekrachtiging”. Trainen op basis van positieve bekrachtiging houdt in dat u een bepaald gedrag uitlokt, vraagt, en dat gedrag beloont wanneer het vertoond wordt.

De clicker is hierbij slechts een hulpmiddel.

Interval beloning

Wanneer u met een clicker traint, is het niet de bedoeling dat u een hondenleven lang blijft belonen voor het gaan liggen, enz. U bouwt de beloningen af.

Wanneer uw hond het gevraagde gedrag goed kent, en dit ook steeds vertoont, dan begint u met af en toe een keer niet te belonen. Steeds vaker beloont u niet. Doe dat wel onregelmatig.

Dus niet één keer wel, twee keer niet. Het moet voor uw hond onvoorspelbaar zijn of hij na het vertonen van het gevraagde gedrag een beloning zal krijgen. Hij moet dus vaker het gedrag vertonen om wat lekkers te krijgen. Dit werkt motiverend.

Denk maar aan een gokkast. De speler moet meerdere keren geld inwerpen om een keer te kunnen winnen. Hij weet, als ik maar lang genoeg volhoud dan komt er een keer een beloning. Ditzelfde principe gaat op bij het trainen van honden.

Uw hond leert dat als hij maar lang genoeg volhoudt, er een keer een beloning komt.

Door minder vaak te belonen zal het gedrag dus betrouwbaarder worden. Hoe minder u beloont, hoe sterker de waarde van de bekrachtiging uiteindelijk wordt.

Op een gegeven moment beloont u slechts nog heel af en toe een keer.